Analiza porównawcza

Przeprowadzenie analizy danych porównawczych, począwszy od 2019 roku, jest obowiązkową częścią dokumentacji cen transferowych, a osoby odpowiedzialne za złożenie oświadczenia o sporządzeniu dokumentacji, są zobligowane do zapewnienia zachowania zasady ceny rynkowej w transakcji pod rygorem odpowiedzialności karnoskarbowej.

Ustalenie ceny w transakcji pomiędzy podmiotami powiązanymi często jest zadaniem, które wiąże się z trudnościami dla podatników. Bazują oni na cenach ustalanych we wcześniejszych latach lub posiłkując się niemiarodajnymi informacjami z rynku, np. porównując pożyczkę wewnątrzgrupową do kredytu bankowego zabezpieczonego hipoteką.

W celu ustalenia poziomu ceny (lub wynagrodzenia lub samej marży albo narzutu) w porównywalnych transakcjach realizowanych przez podmioty niepowiązane zazwyczaj wskazane jest wykonanie analizy porównawczej (ang. benchmark study). Opierając się na danych finansowych, a także uwzględniając wielkość przedsiębiorstwa, okres przeprowadzenia i wolumen transakcji oraz szereg innych kryteriów możliwe jest wyznaczenie przedziału, w jakim powinna być określona standardowa cena w operacji gospodarczej danego typu.

Polityka cen transferowych

Polityka cen transferowych prowadzona zarówno na poziomie grupy, jak i na poziomie jednostki wymaga kompleksowej wiedzy o strategii, planach, kondycji finansowej czy zasobach ludzkich zainteresowanych podmiotów. Równie istotne jest zdobycie jak najobszerniejszych informacji na temat funkcjonowania branży, w której działa grupa. Połączenie tych elementów pozwala na przygotowanie indywidualnej polityki cen transferowych dopasowanej do potrzeb danej grupy czy podmiotu.

Polityka cen transferowych jest niezbędna, jeśli podmiot dokonuje regularnych transakcji z podmiotami powiązanymi, a każdy szczegół dotyczący faktycznej działalności podmiotu, grupy lub ich otoczenia może mieć decydujący wpływ na wybór sposobu rozliczeń transakcji.

Polityka cen transferowych stanowi narzędzie do efektywnego zarządzania kosztami. Profesjonalnie przygotowana polityka TP uwzględnia płynność relacji biznesowych oraz jest elastyczna wobec zmian następujących na rynku.

Od 01.01.2017 roku polityka cen transferowych (zasady wyznaczania cen transakcyjnych) jako część składowa dokumentacji grupowej (masterfile) jest obowiązkowym elementem dokumentacji TP dla największych podatników.

Audyt cen transferowych

Ceny transferowe są obszarem newralgicznym podatkowo w ramach grupy kapitałowej. Podatnicy uważają, że nieprawidłowe rozliczenia TP prowadzą jedynie do doszacowania dochodu dla jednej ze stron transakcji. W rzeczywistości skutek ten jest bardzo dotkliwy, szczególnie gdy podatnik nie posiada dokumentacji cen transferowych i organ podatkowy ma prawo zastosować 20% lub 30% dodatkową stawkę sankcyjną do opodatkowania różnicy pomiędzy wartością dochodu zadeklarowanego przez podatnika a wartością dochodu ustaloną przez organ podatkowy.

Nie jest to jednak jedyna negatywna konsekwencja braku rzetelności w rozliczeniach cen transferowych. Oprócz niej występują zazwyczaj inne niekorzystne następstwa:

• w podatku dochodowym – np. zmniejszenie kosztów uzyskania przychodów dla strony nabywającej towary lub usługi, brak prawa do rozpoznania kosztów uzyskania przychodów przy tzw. pustych transakcjach, określenie przychodu z nieodpłatnego świadczenia,
• w podatku VAT – np. zwiększenie podstawy opodatkowania, gdy uprzednio ustalona wartość transakcji była za niska,
• odsetki od zaległości podatkowych (niekiedy nawet za okres przekraczający 5 lat),
• sankcje karnoskarbowe dla osób odpowiedzialnych.

Kontrola cen transferowych

Ceny transferowe są przedmiotem intensywnych kontroli urzędów skarbowych i urzędów celno-skarbowych. Z uwagi na skomplikowanie procedury podatkowej oraz niezbyt przejrzystą systematykę przepisów o cenach transferowych podatnik poddany kontroli jest często nieświadomy przysługujących mu praw i ciążących na nim obowiązków.

Należy podkreślić w tym miejscu, że w ramach kontroli TP urząd skarbowy lub urząd celno-skarbowy ma prawo wezwać podatnika do dostarczenia dokumentacji podatkowej (TP) w terminie 7 dni od doręczenia żądania.

Sankcją za nieprzedstawienie dokumentacji w tym nieprzekraczalnym terminie może być zastosowanie dodatkowej 30% stawki podatku od doszacowanego dochodu z tytułu nieudokumentowanej transakcji.

W istocie wszystkie wysiłki podatnika skupiają się na przygotowaniu dokumentacji, podczas gdy nie jest on w stanie bronić skutecznie swoich racji nie będąc zapoznanym z podstawowymi zasadami procedury kontroli.

Uprzednie porozumienia cenowe (APA)

Uprzednie porozumienie cenowe (advanced pricing agreement; APA) stanowi najskuteczniejszy instrument minimalizujący ryzyko podatkowe na gruncie cen transferowych. Najnowsze zmiany przepisów w zakresie APA bardzo istotnie poszerzają krąg podatników będących zainteresowanych zawarciem porozumienia.

Najważniejszymi korzyściami płynącymi z zawarcia porozumienia są:

• brak obowiązku sporządzania dokumentacji cen transferowych,
• potwierdzenie przez Ministra Finansów prawidłowego wyboru i zastosowania metody kalkulacji ceny transferowej – brak możliwości kwestionowania tych aspektów transakcji na etapie kontroli urzędu skarbowego lub urzędu celno-skarbowego,

Od 2018 roku, zgodnie z treścią art. 15e ustawy o CIT, podatnicy są zobowiązani do stosowania limitu zaliczania do kosztów podatkowych wydatków na usługi niematerialne nabywane od podmiotów powiązanych, jeżeli ich wartość przekracza 3 miliony złotych w ciągu roku podatkowego.

Nadwyżka kosztów poniesionych ponad wartość 3 milionów złotych może stanowić koszty uzyskania przychodu jedynie w kwocie nieprzekraczającej równowartości 5% tzw. podatkowej EBITDA.

Atrakcyjność APA znacząco wzrosła w ostatnich kilkunastu miesiącach z uwagi na fakt, że nabywając usługi w ramach transakcji objętej uprzednim porozumieniem cenowym można zaliczyć do kosztów podatkowych całość wydatków poniesionych na nabycie takich usług.